Swap nedir?

Ekonomi kanallarından tutun sosyal medya platformlarına kadar her yerde swap tan bahsediliyor ama anlayanı çok az. Bu yazımızda sizler için Swap Nedir? Swap Short Nedir? Swap Blok Nedir? Sorularına karşılık kısa bilgiler derledik.

Swap, kısaca nakit akışını değiştirmek için yapılan finansal anlaşmalara deniyor. Swapın kelime anlamı değiştirmek ya da takas etmektir. Takası düşünün, para biriminin olmadığı zamanlarda bir ürünü almak istediğimizde diğer ürünü elimizdeki ile değiş tokuş yapardık.

Örneğin paranın olmadığı dönemde, buğday almak istediğimizde elimizdeki patatesi verirdik elma almak istediğimizde patatesi elma ile değiştirirdik, işte swap, bu işlemin finans piyasalarına uyarlanmış halidir ancak tek farkı swap piyasasında her 2 taraf ellerindeki para birimlerini değiş tokuş ediyor olmasıdır.

Swap işlemleri sırasında faize bağlı dövizdeki iniş çıkışların doğurduğu riskin ortadan kaldırılması ya da en aza indirilmesi hedeflenmektedir.

Şimdi 2 para birimi takas etmek istiyorsanız ve elinizde birinden biri yoksa ne yaparsınız? Elinizde olmayanı ödünç alırsınız. Finans piyasasında elinizde olmayan para birimini önce ödünç alıp sonra hemen elden çıkarmanıza swap short deniyor. Bu terim daha az değerli görünen para birimini hemen ödünç alıp elden çıkarmak anlamına geliyor.

Bu para biriminin satılıp gelecekte yükseleceği öngörülen para birimine dönüştürmek, işlemi de swap blok olarak adlandırılıyor.

Şimdi örnek üzerinden inceleyelim. Diyelim ki değerinin düşeceğini öngördüğünüz “X” parasını satıp, “Y” parasını almak istiyorsunuz, ama ufak bir sorun var, elinizde “X” parası yok. O zaman ne yaparsınız? En yakın bankaya gidersiniz, bana “X” parası ödünç ver dersiniz ve faizi karşılığında “X” parasını ödünç alırsınız.

Daha sonra bankadan ödünç aldığınız “X” parasını, değeri yüksekken hemen elden çıkarıp “Y” parasına çevirirsiniz. “X” parasını ödünç aldığınız da değeri 100 birimdi. Siz onu hemen elden çıkarıp “Y” parasını çevirdiniz. Bu sırada elden çıkardığınızda “X” parasının değeri düşmeye başladı. Ama halbuki siz 100 birimden oldukça yüksek miktarda “Y” parasını almış bulunduğunuz yani 30 birim kârdasınız. Bu arada düşükten aldığınız “Y” parası da değerlenmeye başladı. Yani her türlü kazanan sizsiniz

İşte bu işlemin adı swap, böyle söyleyince kulağa çok kolay ve çok tatlı geliyor olabilir ama bu sistem piyasa dalgalanmaları beraberinde getirebilir. Nasıl? “X” parasını satıp “Y” ve parası almak isteyenler, “X” parasını ödünç almak için bankalara yüklenmesi durumunda, piyasada büyük dalgalanmalar olur.

Piyasadaki dalgalanmaların önüne geçmek için ve bir denge kurmak için bankalarda ödünç alma faizleri yükseltir. Böylece swap short yapmak için akın akın “X” parası alanlar yüksek faizle ödememek için bu işe girmez.

Yani ekonomi haberlerinde “swap faizi yükseldi” kelimesini duyduğunuz zaman bankaların piyasayı dengede tutmak için bu ödünç alma işlemindeki faizi yükselttiğini anlayabiliriz.